Modern Paganizm

 

“Kendi istek ve tutkularını (hevâsını) ilah edineni gördün mü?. Şimdi ona karşı sen mi vekil olacaksın?. (Furkân 43).

 

Paganizm için “çok-tanrıcılık-putperestlik” denir. Paganizm çok tanrıcılıktır fakat, bu tanrılar varlıkların sayısıncadır aslında.  O yüzden modern paganizm için “tüm-tanrıcılık”tır demek daha doğru olur. Neo-paganizimde her-şey tanrıdır. Çünkü modern zamanlarda her-şeye sanki bir tanrıymış gibi arzu duyuluyor, her-şey bir tanrı gibi dikkatleri celp ediyor ve tanrı gibi seviliyor. Paganizm hakkında şunlar söylenir:

 

“Paganizm, zaman-zaman Türkçe ‘putperestlik’ sözcüğü ile aynı anlamda kullanılır fakat paganizm ve putperestlik farklı anlamları içerir. Farklı uygulama ve ibâdetler içeren dinleri kapsayan geniş bir terimdir. Paganizm, batı dillerinde Latince paganus (kırsal) sözcüğünden türer. Özellikle hristiyanlıkta paganizm terimi, İbrâhimî Dinlerin dışında kalan ruhânî veyâ dînî öğreti ve doğa dinlerinin uygulama ve geleneklerini genel anlamda kapsar.

 

Paganizm, kökenleri Dünyâ’nın kadim doğa dinlerine uzanan spritüel bir yaşam-tarzıdır. Temelde kökleri Avrupa’nın eski dinlerindedir. Doğanın kutsallığını kutlar ve her şeyde var olan ilâhiliğe saygı duyarlar. Her erkek ve kadın bir pagan için güzel ve eşsiz bir varlıktır. Çocuklara da sevgi ve saygı duyulur. Tabiatın açık alanları ve ormanlarına içten bir sevgi beslenir. Paganizm, bireysel rûhânî deneyimin önemini vurgular ve paganlar sıklıkla bu deneyimi sevdikleri doğal dünyâ ile kurdukları ilişki aracılığı ile yaşarlar. İlâhi olanla bir aracının yardımı ile dolaylı olarak değil de kendi deneyimimiz içinde yüz-yüze karşılaşmak gerektiğini düşünürler. Ritüelleri doğal döngüler ile uyum içinde mevsimlerin dönüm zamanlarında, Ay ve Güneş’in safhalarında gerçekleştirilirler. Doğayı sevmek ve bir parçası gibi hissetmek, bu yaşam-kaynağına ve onun ölüm-yaşam evrelerinin durmaksızın tekrâr eden döngülerine saygı duymak ve hürmet etmek esastır. Paganlar; insan, hayvan, bitki veyâ taş, yaşayan her-şeyin varlığına saygı duyarlar. Pagan inancında Dünyâ kutsaldır. İyilik ve kötülük kutuplaştırılarak birbirlerinden ayrılmaz.

 

“Modern Paganizm (Neopaganizm yada Çağdaş Paganizm olarak da bilinir), doğanın yüceltilmesini merkeze alan bir hareket, dinler veyâ dinsel gelenekler grubudur. Modern Paganizm, antik pagan inançlarından uygulamalar alır ve çağdaş dinsel düşünceye adapte eder. Modern Paganizmin şimdiki zamânın gereksinim ve kaygıları üzerine eğilmek için antik bilgelikten faydalandığı söylenebilir. Paganizmin modern bir görüşüne göre paganizm, ‘bütün insanlığın atalar dini’dir ve antik bir din olsa da, modern dünyâda etkinliğini sürdürür. Modern Paganizm dogmatik olmayan veyâ katı öğretilere dayanmayan bir hareket olarak tanımlanabilir. Bunun yerine, tâkipçilerinin inancı kişisel deneyimlerine dayanmaktadır.

 

Paganizm bir çeşidi değil, varlığı kutsayan her türlü inanışı kendinde toplayan bir inanç biçimidir. Paganizm; insan, hayvan, bitki, taş, toprak ayırt etmeden yaşayan ve vâr olan her canlının ve ‘şey’in bir rûhu olduğuna ve bu ruhların her birisinin de kutsal olduğuna inanan, binlerce yıllık birikime sâhip olan bir inanç sistemidir ve herhangi bir kurallar kitabına, metoda, sisteme bağlı değildir, yalnızca doğayla uyum içinde yaşamayı esas alır.

 

Paganizmin en önemli özelliklerinden birisi, kadın-erkek eşitliği olması, aralarında hiç-bir farkın bulunmamasıdır. Modern paganizm de özellikle son yıllarda bunu çok gündeme getirerek ve cinsiyet eşitliğinden bahsetmektedir.

 

Paganların ibâdetleri basit olmakla birlikte oldukça çeşitlidir. Mum yakmak, meditasyon, tütsü yada yağ yakmak, muska yapmak yada adak adamak eylemlerinin bir yada bir-kaçının birlikte yapılmasını kapsar. Bu ibâdetleri tek-başlarına yapabilecekleri gibi grup hâlinde de yapabilirler ve tek gereken şey, yere bir dâire çizmektir.

 

‘Size ne daha iyi hissettiriyorsa onu yapmalısınız’ derler.

 

Paganizmin temel anlayışı şudur: Evrende tanrıdan başka bir şey yok. Ondan başka bir materyâl yok. Dolayısıyla tanrı yaratmak için sâdece kendini kullanabilir. Dolayısıyla da yaratılan her-şey O’dur”.

 

Paganizm bir dünyâ tapıcılığıdr. Doğadan elde edilen her-şey kutsaldır. Modern paganizm ise, bu dünyâ tapıcılığını tüm dünyâya yayma ve tüm insanlara benimsetme peşindedir. Bu konuda bir-hayli yol da almışlardır. Modern paganlar aklı ölçü aldıklarını zannediyorlar ama aslında güdülerini ve duygularını yada kısaca nefislerini ölçü almaktadırlar. Nefisleri onlara ne kötü şeyler yaptırmaktadır. Klâsik paganlarla modern paganlar arasında bu bağlamda bir fark yoktur ve ikisinde de madde ilahlaşmıştır.

 

Modern paganların oluşturduğu dünyâ, düşüncede Yunan, siyâsette ise Roma’dır ki bunlar ağır putperest paganlardır. Yâni modernite denilen güncel paganlık, aslında Yunan ve Roma klâsik paganlığın diriltilmiş hâlidir ki günümüzde dayatılarak tüm Dünyâ’ya hâkim kılınmak istenmektedir. Nefse dönük olduğu için de yaygınlaşması ve benimsenmesi çok kolay olmaktadır.

 

Modern-bilim de pagandır ve hattâ modern paganizmi ortaya çıkaran en başlat unsurlardan biridir. Maddeye kilitlenmiştir ve tüm gücü yâni ilahlığı maddeye vermiştir. Öyle ki maddeyi Termodinamiğin 1. Yasasıyla “ezeli ve yok olamayacak olan” diye tanımlar. Klâsik paganizmde de madde hattâ tüm madde ilahtı ve tüm gücü barındırıyordu. O yüzden de Güneş’e, yıldızlara ve dağlara-denizlere yâni kıyısını-köşesini tam göremedikleri yada idrâk edemedikleri şeylere olağan-üstü güç isnât ederek ve yükleyerek onları ilahlaştırmışlardır. Modern-bilim de modern paganizmin bir parçasıdır. Modern-bilim yâni modern paganizm, teorilerine ve hattâ hipotezlerine bile dokundurtmaz ve sorgulatmaz. Sorgulayanları da psikolojik-ekonomik-siyâsi kuşatmaya alır.

 

Klâsik paganizm nasıl ki yoldan bir çıkmaysa, modern paganizm de bir yoldan çıkıştır. Lâkin bu yoldan çıkış nerdeyse tüm Dünyâ’ya dağılmış ve dayatılmış durumdadır. Bu yüzden de paganizm, hâkimiyetini asıl modern çağda göstermektedir.

 

Klâsik paganizmde “maddeye içkin olarak bir ruh”tan bahsedilirken, modern paganizmde ise “maddeye içkin bir enerji”den bahsedilir. İki pagan şeklinde de bu güç sonsuzdur. Klâsik paganizmde maddeye içkin olan güç ruhla ve metafizik ile ifâdelendirilirken, modern paganizmde ise, maddeye içkin güç, “atom-altı” denilen ve masa-başında üretilmiş matematiksel formüllerle anlatılır. Zîrâ atom-altı matematiksel öngörülerdir sâdece ve görülemez. Klâsik paganizm klâsik mitolojiyi kullanırken, modern paganizm de modern mitolojileri kullanır. Zîrâ Allah ile açıklanmayan her şey klâsik yada modern, mitoloji ile açıklanmak zorundadır.

 

Modernite, düşüncede Yunan ve siyâsette Roma kökenli olduğu için ve Yunan ve Roma pagan olduğundan dolayı, modernite açıklamalarını ve çalışmalarını bu kökten kop(a)madığı için pagan-merkezli yapmak zorundadır.

 

Klâsik Yunan-Roma düşünürleriyle aydınlanma düşünürleri arasında, pagan-merkezli düşünme arasında pek de bir fark yoktur. Zâten ikisi de tevhid inancına balta vurmuşlar ve klâsik ve modern anlamda paganizmi ortaya çıkarmışlardır. İkisi de doğa üzerinden kendini ifâde eder ve doğayı tapınmada kullanırlar. Modern paganizmde doğa, insanların iyi yaşamasını sağlar. Klâsik paganizmde de zâten paganlar, doğadan kendilerine iyi bir yaşam vermelerini isterlerdi. Doğanın kullanılmasında ve yararlanılmasında belli bir ölçüde elbette sınır yoktur. Fakat sorun şudur ki, doğa Allah’ın yerine ikâme edilmiş ve Allah’tan istenilmesi gereken şeyler, Allah’tan bağımsız olarak doğadan istenir ve doğada aranır olmuştur.

 

Klâsik ve modern paganizmde izzet ve değer, tamâmen maddeye indirgenmiştir. Maddeye ne kadar bağlıysanız yada modern anlamda sâhipseniz, o kadar izzetiniz ve değeriniz olur. Oysa İslâm’a göre değer Allah’tan ve Kur’ân’dan gelir:

 

“Kim izzeti istiyorsa, artık bütün izzet Allah’ındır. Güzel söz O’na yükselir, sâlih amel de onu yükseltir. Kötülükleri tasarlayıp düzenleyenler ise; onlar için şiddetli bir azab vardır. Onların tasarladıkları boşa çıkıp bozulur” (Fâtır 10).

 

Modern olsun klâsik olsun, paganizm bir madde fetişidir.

 

Paganizmde kesinlik yoktur. Zîrâ o kadar çok değer verilmiş materyâl vardır ki, hangisinin iyi olduğuna karar verilemez. Bu nedenle de paganizmde mutlaklık kaybolur.

 

Modern ve klâsik paganizmin ikisi de şekilcidir. Doğruyu ve hakîkati değil de, o anki kendi değişken gerçekliğini ortaya koyar ve onu yorumlar durur.

 

Paganizm en basit inanış ve din biçimidir. Mevcut tanrılara yâni maddelere inanırsınız ve olur biter. Zâten onlar size herhangi bir sorumluluk yüklemedikleri için serbestsinizdir. Modern paganizmde gerektiğinde mevcut tanrılara yenileri eklenir yada eski tanrılar yenileriyle değiştirilir.

 

Paganizmde aslında her zaman topluma tapılır. Zîrâ tapınılan şeyler toplumun ortaya çıkardığı şeylerdir.

 

Klâsik paganizmde her yer tanrılarla doludur. Hiç olmayacak şeyler bile tanır yapılmıştır. Modern paganizmde de bir-çok tanrı vardır ki bunların içinde cansız nesneler bile vardır. Modern paganist siyâset, bir tanrılar panteonu ile yönetilir.

 

Eski paganizm, bâzı kadınları “tanrıça” yapmıştı; modern paganizm ise tüm kadınları “tanrıça” yapma yolunda. Ama ikisi de kadınları tanrı gibi görmüştür. Şöyle denir:

 

“Paganizmde bütün tanrılar ve tanrıçalar sırasıyla bir Büyük Tanrı ve bir Büyük Tanrıça olarak kabûl edilmiştir. Modern Paganizmin cinsiyetlerin eşitliğine büyük bir önem verdiğine ve kadınların bu harekette belirgin bir rôl oynadığına da dikkat çekilmektedir. Bu, örneğin, çoğu Pagan töreninde tanrıça tapımının mevcut olduğu gerçeğinde görülebilir”.

 

Evet; birileri putperestliğin-paganizmin artık bittiğini zannede-dursun, paganizm modern şekilde tüm Dünyâ’da geçerliliğini sürdürmektedir ve hattâ Dünyâ’ya hâkim durumdadır.

 

En doğrusunu sâde Allah bilir.

 

Hârûn Görmüş

Eylül 2019