Dünyâ-Hayâtı, Âhiret-Hayâtı

 

“Dünyâ-hayâtı yalnızca bir oyun ve bir oyalanmadan başkası değildir. Korkup-sakınmakta olanlar için âhiret-yurdu gerçekten daha hayırlıdır. Yine de akıl erdirmeyecek misiniz?” (En-âm 32).

 

Dünyâ-hayâtı, “ezeliyet” ile “ebediyet” arasında yaşanan “bir lâhzalık imtihan dönemi”dir. Âhiret ise, ya -maazallah- acı azâbın ve derin pişmanlıkların yaşandığı cehennemin, yada -inşaallah- sonsuz ve en güzel nîmetler içinde yaşanan cennetin olduğu ebedî yurttur. İnsanın hangisinin içinde olacağını; dünyâ-hayâtındaki düşünceleri, inançları, söylemleri ve davranışları belirleyecektir.

 

Esâsen insanın sonsuz cennet ile ödüllendirilmesi, Dünyâ’da Allah’a, âhirete, gayba, vahye, peygamberliğe ve İslâm’a inanması ve bu îmâna göre sâlih ameller işlemesiyle mümkün olur. Fakat bu, bâzı zorlukları yüklenmeyi, sorumluluk almayı (takvâ), fedâkârlıklar yapabilmeyi hattâ icâbında malları ve canları bile ortaya koymayı gerektirir. Bunları herkes daha doğrusu çoğu insan göze alamayacağı ve kabûl etmeyeceği için âhiret inkâr etmekte ve dünyâ-hayâtına sımsıkı sarılmaktadırlar. Böylelerinin tek amaçları Dünyâ’da en kaliteli ve yüksek seviyede haz, zevk, neşe, konfor ve keyf içinde uzun bir yaşamın hayâlini kurmak ve bunu sağlamak için uğraşmaktır. 

 

İki çeşit insan vardır. Bu insan-tipleri, hayâtı hangi merkezde yaşadığına göre ayrılır: 1-Dünyâ-merkezli yaşamayı seçenler. 2-Âhiret-merkezli yaşamayı seçenler. Âhiret-merkezli yaşamayı seçenler Dünyâ’dan nasiplenebilirler, fakat Dünyâ-merkezli yaşamı seçenler âhiretten olumlu şekilde faydalanamazlar.

 

Âhiretteki “büyük gelecek” için hiç kaygı duymayanlar, Dünyâ’daki “küçük gelecekler” için bunalımdan-bunalıma girmek zorunda kalırlar. Dünyâ-hayâtını âhirete tercih etmek günah ve suçtur. Bu suçun bir cezâsı vardır ve bu suçun cezâsı bizzat o şeyin kendisidir. Yâni âhirete rağmen Dünyâ’yı tercih etmek bir cezâdır. Âhiret-merkezli yaşamayanlar, “Dünyâ ile cezâ”landırılırlar. Çünkü:

 

“Onlar dediler ki: Bu dünyâ-hayâtımızdan başkası yoktur. Ve bizler diriltilecek değiliz” (En-âm 29).

 

“O (bütün gerçek), yalnızca bizim (yaşamakta olduğumuz bu) dünyâ-hayâtımızdan ibârettir; ölürüz ve yaşarız, biz diriltilecekler değiliz” (Mü’minûn 37) derler.

 

Böyle diyenler mecbûren bencil olacaklar, diğer insanları zor durumda bırakacaklar ve küfrü, şirki, adâletsizliği, ahlâksızlığı ve zulmü yaymaktan çekinmeyeceklerdir. Çünkü dünyâ-hayâtına kilitlenmişlerdir ve âhireti inkâr etmektedirler. Âhireti inkâr edenler için Dünyâ’ya sarılmaktan başka yapacak bir şey yoktur ki Dünyâ’ya sarılanlar ona “sımsıkı sarılmak” için bu saydığımız olumsuzlukları da yapmak zorunda kalacaklardır, çünkü yapmadıklarında yaşamları sınırlanacaktır. Sınırlı yaşamak ise saçma görülecek ve insanlara mantıksız gelecektir. Çünkü âhireti inkâr edenlere göre Dünyâ sâdece bir kere gelinen ve kısa bir süre yaşanan, bu yüzden de zinhar ıskalanmaması gereken bir hayattır, o-hâlde onu yüksek seviyede yaşamak insanın en büyük hedefi olacaktır. Bu hedefi ulaşabilmek için de yapılabilecek her-şey yapılmalı ve -sâdece bâzıları için de olsa- cennet Dünyâ’da kurulmalıdır. Lâkin âhiretteki cenneti inkâr ederek cenneti Dünyâ’da kurmaya çalışmak “cinnet”le sonuçlanması kaçınılmaz bir şeydir.

 

Dünyâ-hayâtı gerçekten kısadır, çünkü uzun olması çok da güzel bir şey değildir. Ömür uzadıkça daha iyi olacağı düşüncesi sâdece bir zandır. Tabi dünyâ-hayâtı mü’mince yaşamak ve “İslâm’ın hedefini” gerçekleştirebilmek yada cenneti hak edebilmek için yeterli bir süredir: “…Size orada (Dünyâ’da), öğüt alabilecek olanın öğüt alabileceği kadar ömür vermedik mi?...” (Fâtır 37).

 

Âhiret hesâba katılmadığında Dünyâ bir “tiyatro salonu” gibidir. Oyuncular ve izleyiciler olur ve gösteri en sonunda bitince insanlar “gerçek hayat” ile karşı-karşıya kalırlar.

 

Âhiret inkârın en temelinde Dünyâ sevgisi ve dünyâ-hayâtına olan bağlılık yatar:

 

“Gerçek şu ki bunlar, çarçabuk geçmekte olan (dünyâ)ı seviyorlar. Önlerinde bulunan ağır bir günü bırakıyorlar” (İnsan 27).

 

Oysa Allah bizi dünyâ-hayâtına kapılmaktan böylece şeytanın bizi ayartmasında korumak için uyarmaktadır:

 

“Ey insanlar!; hiç şüphesiz Allah’ın vaâdi haktır; öyleyse dünyâ-hayâtı sizi aldatmasın ve aldatıcı(lar) da, sizi Allah ile (Allah’ın adını kullanarak) aldatmasın” (Fâtır 5).

 

İnsanlar sevdiklerini ve sevdikleri şeyleri överler ve diğerlerine göre üstün tutarlar. Âhiret bilinci olmayanlar ve ona inanmayanlar elbette dünyâ-hayâtını üstün tutacaklardır:

 

“Hayır siz, dünyâ-hayâtını seçip üstün tutuyorsunuz” (Âlâ 16).

 

Allah’ı, âhireti ve İslâm’ı kabûl ettiğini söylemesine rağmen hayâtlarını âhiret-merkezli değil de dünyâ-merkezli yaşayanlar da vardır. Böyle olmasının nedeni, bilgi ve bilinç-sâhibi olmamaları ve bu nedenle de inançları sağlam olmadığı için gevşek bir dînî yaşayışları olmakta, âhiretten çok daha ziyâde Dünyâ’ya meyletmektedirler. Fakat böyle yaşamak ileride onlara âhireti ve dîni unutturunca, Allah da onları unutacaktır ki bu büyük bir felâkettir:

 

“Onlar, dinlerini bir eğlence ve oyun (konusu) edinmişlerdi ve dünyâ-hayâtı onları aldatmıştı. Onlar, bu günleriyle karşılaşmayı unuttukları ve bizim âyetlerimizi yok sayarak tanımadıkları gibi, biz de bugün onları unutacağız” (A’raf 51).

 

Dünyâ-hayâtını âhirete tercih etmek ve üstün tutmak, âhireti inkâr etmenin yada âhiret bilincinden uzak olmanın bir sonucudur. Bu bilinçsizlik, dünyâ-hayâtını daha hayırlı ve üstün görmeye neden olmaktadır. Hâlbuki ebedî bir hayâtın geçici ve fâni olandan üstün olduğu apaçıktır:

 

“Size verilen her-şey, yalnızca dünyâ-hayâtının metaı ve süsüdür. Allah katında olan ise, daha hayırlı ve daha süreklidir. Yine de akıllanmayacak mısınız?” (Kasas 60).

 

İnsan gerçekten ve bilinçli bir şekilde bile-isteye “sâdece dünyâ-hayâtını” istiyorsa, Allah ona bu hayâtı verir. Fakat sünnetullah gereğince ve Allah’ın emrine göre, bu kişi için âhirette kendisine sâdece “ateş” kalır:

 

“Kim dünyâ-hayâtını ve onun çekiciliğini isterse, onlara yapıp ettiklerini onda tastamam öderiz ve onlar bunda hiç-bir eksikliğe uğratılmazlar. İşte bunların, âhirette kendileri için ateşten başkası yoktur. Onların orada (Dünyâ’da) bütün işledikleri boşa çıkmıştır ve yapmakta oldukları şeyler de geçersiz olmuştur” (Hûd 15-16).

 

Âhiret-merkezli yaşayanlarla Dünyâ-merkezli yaşayanlar belli bir noktadan sonra ters düşmeye başlarlar ve anlaşamazlar. Çünkü hayatlarının merkezinde farklı şeyler vardır. Bu nedenle Allah, Kur’ân’a ve âhirete sırtını dönüp de “sâdece dünyâ-hayâtını” isteyenlerden uzak durmamızı ister:

 

“Şu-hâlde sen, Bizim zikrimize sırt çeviren ve dünyâ-hayâtından başkasını istemeyenden yüz çevir” (Necm 29).

 

Allah insanlara dünyâ-hayâtını yasaklamaz elbette, fakat “sâdece dünyâ-hayâtını” yasaklar ve böylelerinin âhiretten nasîbinin olmadığını söyler ve mü’minlere de hem Dünyâ hem de âhiret nasîbi için yapılması gereken duâyı öğretir.

 

“İnsanlardan öylesi vardır ki: ‘Rabbimiz, bize Dünyâ’da ver’ der; (böylelerinin) âhirette nasibi yoktur. Onlardan öylesi de vardır ki: ‘Rabbimiz, bize Dünyâ’da da iyilik ver, âhirette de iyilik (ver) ve bizi ateşin azâbından koru’ der. İşte bunların kazandıklarına karşılık nasipleri vardır. Allah, hesâbı pek serî görendir” (Bakara 200-202).

 

Bu uyarıya rağmen yine de âhireti inkâr eden yada görmezden gelenlerin sonu “ateş” olacaktır:

 

“Ve kim dünyâ-hayâtını seçerse, şüphesiz cehennem, (onun için) bir barınma yeridir” (Nâziât 38-39).

 

İnsanların çoğu ki buna “müslümanım” diyenlerin bir-çoğu da dâhildir, âhirette olacak olan hesabın ve sorgu-suâlin zorluğunun, cehennem azâbının ise şiddetinin ve dehşetinin bilincinde değildirler ve de bundan yeterince haberleri yoktur. Allah, âhiret gününün ve cehennem azâbının dehşetini ve şiddetini şu-şekilde anlatır:

 

“Ey insanlar!; Rabb’inizden korkup-sakının ve öyle bir günün azâbından çekinip-korkun ki, (o gün hiç) bir baba, çocuğu için bir karşılık veremez ve (hiç) bir çocuk da babası için bir şeyi verebilecek (durumda) değildir. Şüphesiz Allah’ın vaâdi haktır. Artık dünyâ-hayâtı sizi aldatmaya sürüklemesin ve aldatıcı(lar) da sizi Allah ile aldatmasın” (Lokman 33).

 

“Gözleri korkudan ve dehşetten düşük, kendilerini de zillet sarıp-kuşatmış. Oysa onlar, (daha önce) sapasağlam iken secdeye dâvet edilirlerdi. Artık bu sözü yalan sayanı sen Bana bırak. Biz onları, bilmeyecekleri bir yönden derece-derece (azâba) yaklaştıracağız” (Kalem 43-44).

 

“Ey insanlar!; Rabbinizden korkup-sakının, çünkü kıyâmet saatinin sarsıntısı büyük bir şeydir. Onu gördüğünüz gün, her emzikli emzirdiğini unutup geçecek ve her gebe kendi yükünü düşürecektir. İnsanları da sarhoş olmuş görürsün, oysa onlar sarhoş değillerdir. Ancak Allah’ın azâbı pek şiddetlidir” (Hac 1-2).

 

“Eğer inkâr edecek olursanız, çocukların saçlarını ânında ağartan bir günde kendinizi nasıl koruyacaksınız?” (Müzzemmil 17).

 

Âhireti inkâr eden ve dünyâ-hayâtını tercih edenler için âhirette zırnık bile kalmayacaktır. Çünkü:

 

“İnkâr edenler ateşe sunulacakları gün, (onlara şöyle denir:) Siz dünyâ-hayâtınızda bütün güzelliklerinizi ve zevklerinizi tüketip-yok ettiniz, onlarla yaşayıp-zevk sürdünüz. İşte yeryüzünde haksız yere büyüklenmeniz (istikbârınız) ve fâsıklıkta bulunmanızdan dolayı, bugün alçaltıcı bir azab ile cezâlandırılacaksınız” (Ahkâf 20).

 

Allah âhireti unutanları ve hesâba katmayanları kesin ve net şekilde uyarmakta, tek-başına yâni âhiretsiz bir dünyâ-hayâtının bir “aldanış” olduğunu söylemektedir:

 

“Bilin ki, dünyâ-hayâtı ancak bir oyun, (eğlence türünden) tutkulu bir oyalama, bir süs, kendi aranızda bir övünme (süresi ve konusu), mal ve çocuklarda bir çoğalma-tutkusudur. Bir yağmur örneği gibi; onun bitirdiği ekin ekicilerin (veyâ kâfirlerin) hoşuna gitmiştir, sonra kuruyuverir, bir de bakarsın ki sapsarı kesilmiş, sonra o, bir çer-çöp oluvermiştir. Âhirette ise şiddetli bir azab; Allah’tan bir mağfiret ve bir hoşnutluk (rızâ) vardır. Dünyâ-hayâtı, aldanış olan bir metadan başka bir şey değildir” (Hadîd 20).

 

Şeytan târih boyunca insanları âhiret-hayâtına karşı dünyâ-hayâtı ile kandırmış, oyalamış ve yoldan çıkarmıştır. Allah bu nedenle sürekli olarak dünyâ-hayâtına kapılmaktan ve şeytan tarafından aldatılmaktan korunmamızı hatırlatır ve emreder:

 

“Ey insanlar!; hiç şüphesiz Allah’ın vaâdi haktır; öyleyse dünyâ-hayâtı sizi aldatmasın ve aldatıcı(lar) da, sizi Allah ile (Allah’ın adını kullanarak) aldatmasın” (Fâtır 5).

 

Âhiret hesâba katılmadan yaşanan dünyâ-hayâtı bir “yalan”dır. Bunun böyle olduğunu herkes kısa ve geçici dünyâ-hayâtının sonunda apaçık şekilde görecektir.

 

En doğrusunu sâdece Allah bilir.

 

Hârûn Görmüş

Mart 2024