Kurtulmak ve Kurtarmak

 

“Şüphesiz îman edip sâlih amellerde bulunanlara gelince; onlar için altından ırmaklar akan cennetler vardır. İşte büyük kurtuluş ve mutluluk budur” (Burûc 11).

 

Îman edip sâlih amellerde bulunmak, kurtuluşu “içeriden” başlatıp “dışarıya” taşımak demektir ki gerçek kurtuluşa ancak bu yolla ulaşılabilir. Çünkü kendisini kurtar(a)mayanlar, hiç-kimseyi kurtaramazlar. Zîrâ kurtarmak, “kurtulmakla” başlar ve kurtarıcılar ilk önce kendilerini kurtarmalıdırlar. İslâm’ın, beşer-merkezli olanlardan farkı, “kurtarma”yı, “kurtulmaktan sonra kurtarmak” şeklinde yapmasıdır.

 

Kurtulmak “iç”ten başlar ve “dış”a doğru gider. Bu nedenle insan ilk önce iç-âleminde kendisini kurtarmalıdır ki dış-âlemde de başkasını kurtarabilsin. İç-âleminde kurtulmamış olanların dış-âlemde birilerini kurtarması mümkün değildir. O-hâlde “kurtarmak” isteyen bir insanın ilk önce kendini iç-âleminde kurtarmış olması gerekir.

 

Peki insan iç-âlemde kendini neyden nasıl kurtaracaktır?. İnsan sünnetullah ve imtihan nedeniyle sürekli olarak şeytanın fısıldamalarına ve nefsin kışkırtmalarına ve ayartmalarına mâruz kalmaktadır. İmtihanı kazanmak ve iç-âlemde kurtulmak işte bu fısıldama ve kışkırtmalardan kurtulmak demektir. Bu kurtulmayı sağlayabilecek olan tek şey ise, İslâm/vahiy-merkezli bilgi ve bilinçlenmedir. Vahyin kazandırmış olduğu hakîki ve hakka götüren bilgi ve bilinç ve ibâdetler, insanı her türlü şirkten, küfürden ve cehâletten gayrete ve samîmiyete bağlı olarak belli bir sürede temizleyince ve arındırınca, kişi iç-âleminde kurtulmuş olur. Zâten ancak böyle bir süreçten geçerek temizlenip-arınmış olanlar dış-âlemde “kurtarıcı” olabilirler. 

 

Vahyin kazandırmış olduğu bilgi ve bilinç sâyesinde iç-âleminde temizlenerek kurtulmuş olanlar dış-âlem yönelmekle yükümlüdürler. Kendini kurtarmış, dolayısıyla sağlam bir îman, güven ve kararlılık-sâhibi olmuş olanların kurtarıcılığa soyunması gerekir. Bu yolda vahiy yine her zaman kişinin yoldaşı olacaktır ama dış-âlemde özellikle Peygamberimiz’in vahiy-merkezli ideâl yaşama ve mücâdele tarzı ve Sünnet denilen güzel örnekliği kurtarıcının kılavuzu olacaktır.  

 

Şu kesin ki, önce iç-âlemde kurtulmak sonra da dış-âlemde kurtarmak için sorumluluklar almak şarttır. Modern insan ise, îmandan kaçmak ve sorumluluktan kurtulmak için kendini paralıyor. Üstelik yine de kurtarmaktan bahsedebiliyor.

 

Cehâletten kurtulmadan küfür ve şirkten kurtulmak mümkün değildir. Küfürden ve şirkten ise sâdece “küfrü ve şirki bilmek”le kurtulmak mümkün değildir. Amel-eylem olarak da küfürden-şirkten vazgeçip tevhide dönmedikçe küfürden ve şirkten kurtulmuş olunmaz. Bataklığın içindeyken “sinekler”le mücâdele etmek hem çok anlamsızdır hem de sineklerden mümkün değildir. O bataklıktan kurtulmadan ne bataklık kurutulabilir ne de sineklerden kurtulunabilir. O bataklık küfür, şirk ve cehâlet bataklığıdır. Küfürden, şirkten ve cehâletten önce iç-âlemde kurtulamayanların dış-âlemde birilerini kurtarmaları söz-konusu bile olmaz.

 

Bir kişi; “Allah’tan başka Allah gibi güçler vardır ve ben de onlardan birine tapıyorum” diyerek apaçık bir şirki dillendirse ve sonra da, meselâ Dünyâ’ya doğru hızla gelen ve Dünyâ’yı, insanları ve tüm canlılığı yok edecek bir gök-taşını durdurarak tüm insanları, tüm canlıları ve Dünyâ’yı kurtarsa bile, yine de kurtulmuş ve kurtarmış olmazlar da cehennemi boylarlar.

 

Din, insanları günahtan, haramdan, ayıptan ve suçtan kurtarmak ve korumak ister. Çünkü insan ancak kendini bu yolla kurtarabilir ki birilerini kurtarması da buna bağlıdır. Günah haram, ayıp ve suç içinde yaşayanların birlerini kurtarmasından bahsedilemez.

 

Din, insanların sâdece rûhu için değildir. İnsanın sâdece rûhunu değil, bedenini de kurtarmayı hedefler. Böylece hem ruhlar hem de bedenler kölelikten kurtulur. Ruhlarını kurtaramamış olanlar ise bedenlerini de kurtaramazlar ve kendileri kurtulmadan başkasını kurtaramazlar.

 

İnsanlar şeytanın, nefsin, hazzın, zevkin, keyfin, rahatın, konforun ve eğlencenin kölesi olmuş durumdadır. Her-şeyin kölesi oldukları için Allah’a kul olamamakta yada hakkıyla kulluk yapamamaktadırlar. Çünkü insanlar ancak “kul” olduklarında “köle”likten kurtulurlar ve başkalarını da kurtarma yoluna girebilirler.

 

İç-âleminde kurtulmak, takvâya ulaşmakla olur. Takvâ ise “sorumluluk bilinci ve Allah korkusu” demektir. Allah’tan korkmayan ve sorumluluk almayanlar yâni takvâlı olmayanlar iç-âlemlerinde kurtulmamışlardır ki başkalarını kurtarabilsinler: “Gerçek şu ki, muttakîler için ‘bir kurtuluş ve mutluluk’ vardır” (Nebe’ 31).

 

İslâm “kurtarmak” için vardır. İnsanları cehâletten, bâtıldan, adâletsizlikten, eşitsizlikten, şirkten, küfürden, zulümden, günahtan, haramdan, ayıptan, suçtan, eziklikten, zayıflıktan, pasiflikten, tembellikten, kısaca ne kadar insana yakışmayacak olumsuzluklar varsa onlardan kurtarmaktan, Allah’tan başkasına tapmaktan yâni zulmetmekten kurtarmak için vardır. Fakat İslâm’daki kurtulmak ve kurtarmanın diğer din ve öğretilerden farkı, kurtulmanın ilk önce iç-âlemde kişinin kendini kurtarmasıyla başlaması, sonra dış-âlemin kurtulması, dolayısıyla kişinin ilk önce kendini sonra başkasını kurtarması şeklindedir. Çünkü kendini kurtaramamış olanların başaksını kurtarmasını beklemek boş bir bekleyiştir.

 

Meselâ Hz. Mûsâ, isrâiloğullarını Firavun’un zulmünden, hem de bir mûcize eseri olarak denizin yarılmasıyla kurtarmıştı ama, isrâiloğulları ilk önce iç-âlemlerinde kurtulmamış oldukları için Hz. Mûsâ’ya bi türlü tam güvenip de îman edemediler ve buzağıdan put yaparak ona tapmaya başladırlar. Çünkü kurtuluşu ilk önce kendi içlerinde başlatıp da gerçekleştirememişlerdi. Hz. Mûsâ bunun için çok çalıştı ama istediği oranda bu gerçekleşmedi. Kanımca hâlen de gerçekleşmiş değildir.

 

Kendi içlerinde şeytandan, nefsten ve cehâletten kurtulamamış olanların, dışarıda kendilerini de başkalarını da tâğutlardan kurtarmaları mümkün değildir.

 

Kurtulmanın ve kurtarmanın, ölmeden önce Dünyâ’da ve azap gelmeden önce olması gerekir. Çünkü her-şey bittikten sonra kıyâmette ve âhirette bir kurtuluş söz-konusu değildir:

 

“Gökyüzünün erimiş mâden gibi olacağı gün; dağlar da (etrâfa uçuşmuş) rengârenk yün gibi olacak. (Böyle bir günde) hiç-bir yakın dost bir yakın dostu sormaz. Onlar birbirlerine gösterilirler. Bir suçlu-günahkâr, o günün azâbına karşılık olmak üzere, oğullarını fidye olarak vermek ister; Kendi eşini ve kardeşini, Ve onu barındıran aşîretini de; Yeryüzünde bulunanların tümünü (verse de); sonra bir kurtulsa. Hayır; (hiç-biri kabûl edilmez). Doğrusu o (cehennem), cayır-cayır yanmakta olan ateştir” (Meâric 8-15).

 

“O gün tartı haktır. Kimin tartıları ağır basarsa, işte kurtulanlar onlardır” (A’raf 8).

 

İnsanın “kalıcı” eserler bırakması güzel bir şeydir. Fakat onu kurtaracak olan şey “geride bıraktıkları” değil, “âhirete yâni ileriye taşıdıkları” olacaktır.

 

Kırmızı ışıkta geçmeyi bile göze alamayan insan, kendini, başkasını ve Dünyâ’yı kurtarma hayâlleri kurmasın boşuna. Çünkü seküler kurallara uyularak kurtulma ve kurtarma mümkün değildir.

 

İnsanı; okunmuş pirinç, okunmuş su, okunmuş sakal, okunmuş muskalar vs. değil; “okunmuş ve yaşanmış Kur’ân” kurtarır ancak.

 

“Şüphesiz, bu, asıl büyük ‘kurtuluş ve mutluluğun’ ta kendisidir. Böylece çalışanlar da bunun bir benzeri için çalışmalıdır” (Sâffat 60-61).

 

İnsanlık, yeniden Kur’ân ile yapılandırılıp güncellenmedikçe, insan ne iç-âlemlerinde ne de dış-âlemde zilletten kurtulamayacaktır.

 

İslâm hayâta hâkim kılındığında, her tarafa: “İnsanlık, ilâhî sistemden ayrılmanın bir sonucu olarak çok ciddî bir sapmadan kurtarıldı” diye yazılacaktır.

 

En doğrusunu sâdece Allah bilir.

 

Hârûn Görmüş

Aralık 2024