“Allah’ın izni
olmaksızın, hiç kimse için îman etme (imkânı) yoktur. O, akıl erdiremeyenlerin üzerine
iğrenç bir pislik kılar” (Yûnus100).
“De ki: Davranış
(ameller) bakımından en çok hüsrâna uğrayacak olanları size haber vereyim mi?. Onların,
dünyâ-hayâtındaki bütün çabaları boşa gitmişken, kendilerini gerçekte güzel iş
yapmakta sanıyorlar” (Kehf 103).
İslâm’a göre akıl mutlakâ
işletilmesi gereken bir şeydir. Akıl işletilmediği takdirde insanın hayâtı
alt-üst olur ve üzerine “pislik” yağmaya başlar. Aklın mutlakâ işletilmesi
noktasında sorun yoktur. Fakat aklın, vahyin kontrôlünden çıkıp da şeytanın,
nefsin ve tâğutların kontrôlüne girmesiyle birlikte ilahlaştırılması ve aklı
her-şeyin üzerinde görmek durumu da vardır ki sorun buradadır. Üstelik
kendilerini müslümanlar olarak tanımlayanlar da vahiy yerine aklı merkeze
almışlar ve aklı en değerli ve ilk dayanak olarak kabûl etmektedirler. Bu
bağlamda aklı vahyin de üstünde görmekteler ve akıl ile her-şeyin
çözülebileceğini, aklın işletilemediği bir alanın olmadığını söylerler. Böyle
olunca akla uymayan, vahiy dâhil her-şeyi ya inkâr ederler yada akla uydurana
kadar aşırı yoruma boğarlar. Tabi uydurmaya çalıştıkları akıl, mevcut modern
zamânın, mekânın, tasavvurun, düşüncenin, söylemin ve eylemin sonucunda
şekillenen akıldır. Yoksa akıl ilk baştan bêri hiç değişmeyen, yanılmayan ve
şaşmaz bir cevher değildir. Akıl eğer Allah ve vahiy-merkezli değilse mutlakâ
şeytan, nefs, haz, ve tâğutların yönlendirmesindedir. Bu da aklın, “zamânın
nesnesi” olduğu anlamına gelir.
Oysa dediğimiz gibi, akıl,
şaşmaz-yanılmaz bir kuyumcu terâzisi değildir. Bâzen saçma-sapan akıl
yürütmeler de yapar ve hattâ şeytanın, nefsin ve tâğutların kontrôlü ve yönlendirmesiyle
sapıklığa meyleder: “Yoksa bunu kendilerine saçma-akılları mı emrediyor?.
Yoksa onlar azgın bir kavim midir?” (Tûr 32). Bu nedenle Kur’ân boyunca
“temiz akıl-sâhipleri” ifâdesi kullanılır. Çünkü her akıl-sâhibi “temiz akıl-sâhibi”
değildir. Kur’ân ancak, temiz akıl-sâhipleri için bir hidâyet ve zikirdir: “(Ki
o,) temiz akıl-sâhipleri için bir hidâyet rehberi ve bir zikirdir” (Mü’min
54). Şu da var ki, akıl erdirebilmek için “temiz bir kâlple ve sağlam bir îmân”
ile “bilenlerden” olmak gerekir. Kişi bilmediği şey üzerinde akıl yürütemez: “İşte
bu örnekler; biz bunları insanlara vermekteyiz. Ancak âlimlerden başkası
bunlara akıl erdirmez” (Ankebût 43). Fakat aklı sonsuz bir hakîkat ve şaşmaz-yanılmaz
bir cevher olarak görenler, îmânı hesâba katmazlar da şöyle derler: “Ve
(yine) onlara: ‘İnsanların îman ettiği gibi siz de îman edin’ denildiğinde:
‘Düşük akıllıların îman ettiği gibi mi îman edelim?’ derler. Bilin ki,
gerçekten asıl kendileri düşük-akıllılardırlar; ama bilmezler” (Bakara 13).
Îman ve sâlih amel olmadığında akıl kısır ve zayıf kalır ve gerektiği gibi
kullanılamaz.
Îman ve de sâlih amel
olmadıktan sonra akıl erdirmek tek-başına işe yaramaz. Hem doğru akıl yürütme
yapıldığını hem de aklın temiz olduğunu gösteren şey sâlih ameldir. Çünkü aklı
işletmek tek-başına yeterli değildir ve akıl erdirdikten sonra da kayanlar ve
sapanlar olabilir: “Siz (müslümanlar,) onların size inanacaklarını umuyor
musunuz?. Oysa onlardan bir bölümü, Allah’ın sözünü işitiyor, (iyice algılayıp)
akıl erdirdikten sonra, bile-bile değiştiriyorlardı” (Bakara 75). Allah’a
değil de atalarına, şeytana, nefislerine ve tâğutlara uyanlar doğru yolda
olduklarını zanneden zavallılardır. Çünkü “ata”larının hep doğru yolda
olduklarını ve akıllarını en doğru şekilde işlettiklerini zannederler: “Ne
zaman onlara: ‘Allah’ın indirdiklerine uyun’ denilse, onlar: ‘Hayır, biz,
atalarımızı üzerinde bulduğumuz şeye (geleneğe) uyarız’ derler. (Peki) Ya
atalarının aklı bir şeye ermez ve doğru yolu da bulamamış idiyseler?” (Bakara
170). Bunun nedeni, inkâr üzere olmalarıdır. İnkâr edince sağır, dilsiz ve kör
olurlar, yâni hiç-bir insânî yeteneklerini kullanamaz ve akıllarını işletemez
hâle gelirler: “İnkâr edenlerin örneği, bağırıp çağırmadan başka bir şey
işitmeyip (duyduğu veyâ bağırdığı şeyin anlamını bilmeyen ve sürekli) haykıran
(bir hayvan)ın örneği gibidir. Onlar, sağırdırlar, dilsizdirler, kördürler; bundan
dolayı akıl erdiremezler” (Bakara 171).
“…Ancak inkâr edenler,
Allah’a karşı yalan düzüp-uyduruyorlar. Onların çoğu akıl erdirmez” (Mâide 103).
İnsan ne kadar akıllı olursa-olsun,
îmân ve onun doğal sonucu olan sâlih ameller işlemediğinde mecbûren yanlış
sonuçlara ulaşacaktır:
“Çünkü o bir düşündü,
ölçtü-biçti. Kahrolası, nasıl ölçüp-biçti. Sonra (yine) kahrolası nasıl ölçüp-biçti.
Sonra bir baktı. Sonra kaşlarını çattı ve yüzünü ekşitti. Sonra da sırt çevirdi
ve büyüklük tasladı (istikbar).
Böylece: ‘Bu, yalnızca aktarılarak öğrenilen bir büyüdür’ dedi. ‘Bu, bir beşer
sözünden başkası değildir’ dedi” (Müddesir 18-25).
Üstün zekâya sâhip bir Arap
dâhisi olan Velid bin Muğire, burada aklını nakil-merkezli olarak kullanmayıp
da nefis-merkezli kullanınca, vahyin âyetleri belki de zihnini ve kâlbini
etkilemiş olsa bile, çıkarına endekslenmiş olan beynini yâni akıl, zekâ ve
mantığını etkilemediğinden dolayı, apaçık bir nûr olan âyetler için, “eskilerin
masalları” deyivermişti.
Akılla her-şeyin bilinip
çözülebileceği inancı bâtıldır. İnsanlık târihinde insanın başına gelen zulümler
ve kötülüklerin yarısı “aklı kullanmamaktan dolayı” ise, yarısı da “aklı
nefis-merkezli kullanmaktan dolayı”dır. Akıl, nakilsiz yâni vahiysiz
kullanıldığında yanlış işletileceği için mutlakâ fitne üretir ve ifsâd eder ki
modern zamanlarda nakli inkâr ve iptâl edenlerin “akıllarını kullanarak
yaptıkları zulümler”, tüm insanlık târihinde meydana gelen kötülüklerden ve
zulümlerden kat be kat fazladır.
Akıl maddî ve dünyevî alanda
iş yapar ve zâten sâdece bu alanda çalışabilir. Aklın sınırı “gaybın
kapısı”dır. Akıl buraya gelince çâresizdir ve susmak zorunda kalır. Kur’ân da
gaybî bir îman konusu olduğu için, akıl, Kur’ân’ın bir-çok âyeti karşısında
yetersiz ve çâresiz kalır. Zirâ genel anlamda tüm vahiy, özel anlamda Kur’ân
âyetlerinin bir-çoğu akla aykırı olmasa da akıl-üstüdür. Meselâ tüm hurûf-u
mukattâ âyetleri böyledir. Akıl, hurûf-u mukattâ âyetleri karşısında sus-pus
olur. Kur’ân’da 29 sûre hurûf-u mukattâ ile başlar. Bunlar şöyledir:
Bakara 1: Elif Lâm Mîm. Âl-i
İmrân 1: Elif Lâm Mîm. A’râf 1: Elif Lâm Mîm Sâd. Yûnus 1: Elif Lâm Râ. Hûd 1:
Elif Lâm Râ. Yûsuf 1: Elif Lâm Râ. Ra’d 1: Elif Lâm Mîm Râ. İbrâhîm 1: Elif Lâm
Râ. Hicr 1: Elif Lâm Râ. Meryem 1: Kâf Hâ Yâ Ayn Sâd. Tâ-hâ 1: Tâ Hâ. Şu’arâ 1:
Tâ Sîn Mîm. Neml 1: Tâ Sîn. Kasas 1: Tâ Sîn Mîm. Ankebût 1: Elif Lâm Mîm. Rûm 1:
Elif Lâm Mîm. Lokmân 1: Elif Lâm Mîm. Secde 1: Elif Lâm Mîm. Yâsîn 1: Yâ sîn.
Sâd 1: Sâd. Mü’min 1: Hâ Mîm. Fussilet 1: Hâ Mîm. Şûrâ 1:-2- Hâ Mîm Ayn Sîn Kâf.
Zuhruf 1: Hâ Mîm. Duhân 1: Hâ Mîm. Câsiye 1: Hâ Mîm. Ahkâf 1: Hâ Mîm. Kâf 1:
Kâf. Kalem 1: Nûn.
Bu âyetlerin hepsi mecbûren
akıl-üstüdür. Bâzı yorumlar yapılsa da bu âyetlerin net ve kesin bir yorumu
yapılamamaktadır. Zâten yapılması da istenmemektedir.
Yine aklın, söylenenleri
dinleyip anlasa da, söylenenler üzerinde bir değerlendirme yapamadığı akıl-üstü
âyetler vardır. Bunların en meşhûru Nûr Sûresi 35. âyettir:
“Allah, göklerin ve yerin
nûrudur. O’nun nûrunun misâli, içinde çerağ bulunan bir kandil gibidir; çerağ
bir sırça içerisindedir; sırça, sanki incimsi bir yıldızdır ki, doğu’ya da,
batı’ya da âit olmayan kutlu bir zeytin ağacından yakılır; (bu öyle bir ağaç ki)
neredeyse ateş ona dokunmasa da yağı ışık verir. (Bu,) Nûr üstüne nûrdur.
Allah, kimi dilerse onu kendi nûruna yöneltip-iletir. Allah insanlar için
örnekler verir. Allah her-şeyi bilendir” (Nûr 35).
Biz bu âyette söylenenleri
anlıyoruz, kelimeler bildiğimiz-tanıdığımız kelimeler ama cümlenin bütünlüğüne
baktığımızda âyetin ne dediğini yine de idrâk edemiyoruz. Çünkü âyet, Allah’tan
bahsediyor. Hiç görmediğimiz ve hakîkatini kesin şekilde bilmediğimiz bir
varlıktan bahsediliyor. Apaçık şekilde anlatmasına rağmen o kelimelere anlam
veremiyoruz. Bu âyet 1.400 yıldır tefsir ve te’vil ediliyor ama net ve kesin
yorumu yapılamıyor, yapılamaz da. Çünkü âyette anlatılan varlık, bizce
neliği-nasıllığı bilinemeyecek ve aklın kesin bir değerlendirme ve tanım
yapamayacağı akıl-üstü olan Allah’ın varlığıdır. Kanımca bu âyet bize Allah’ın ne
ve nasıl olduğunu anlatmak için değil, “söylesek de anlamazsınız”ı göstermek
için inmiştir. İşte bunun gibi, Allah gökte kendini apaçık bir şekilde gösterse
bile, biz bir şeyler görürüz ama gördüğümüze bir anlam veremediğimiz gibi,
gördüğümüz şeyin ne olduğunu idrâk edip de bilemeyiz ve anlatamayız. Akıl,
Allah’ı görse bile O’nun hakkında bir tanım yapamaz. Üstelik her gören farklı
bir şey söyler ve böylece görülen şey hakkında hiç kimse net bir şey söylememiş
olur.
Bir de “müteşâbih” denen
âyetler vardır ki, bunlar aklı aşan ve te’vilini sâdece Allah’ın yapacağı
âyetlerdir:
“Sana Kitab’ı indiren O’dur. O’ndan, Kitab’ın anası
(temeli) olan bir kısım âyetler muhkemdir; diğerleri ise müteşâbihtir.
Kâlplerinde bir kayma olanlar, fitne çıkarmak ve olmadık yorumlarını yapmak
için ondan müteşâbih olanına uyarlar. Oysa onun te’vilini Allah’tan başkası
bilmez. İlimde derinleşenler ise: ‘Biz ona inandık, tümü Rabbimizin
katındandır’ derler. Temiz akıl-sâhiplerinden başkası öğüt alıp-düşünmez” (Âl-i İmran 7).
Kur’ân’da sözlük anlamları bilinmesine rağmen bâzı
kavramlara Rabb’ca diyebileceğimiz yeni anlamlar yüklenmiştir ve bu anlamları
tüketebilmek mümkün değildir.
Kur’ân’ın büyük kısmı muhkem
yâni “anlaşılır ve açıklanır” olsa da müteşâbihler de vardır ve müteşâbih âyetleri
ise ancak Allah bilir ve ilim-sahipleri de bunu tasdik eder. Bu âyeti; “Allah
ve ilim-sâhipleri bilir” diye çevirmek yanlıştır. Kur’ân’ın mübîn olması daha
çok muhkem âyetler içindir ve müteşâbih âyetler ise lafız olarak anlaşılır olsa
da idrâk etme noktasında insanın idrâk ve anlayış düzeyini aşar.
Evet; bu âyet 1.400 yıldır
okunup yorumlanıyor ama idrâk noktasında bir kesinliğe ulaşılmış değildir. Çünkü
akıl-üstü âyetler idrâk etmeye müsâit değildir. Demek ki Kur’ân’da, okunduğunda
yada dinlenildiğinde hiç anlaşılamayacak âyetler olduğu gibi, ne dediği
anlaşılmasına rağmen idrâk edilemeyecek âyetler de vardır. Çünkü Kur’ân
akıl-üstüdür, idrâk-üstüdür, tüketilemez, bitirilemez.
Kur’ân’da mûcize âyetleri de
akıl-üstüdür, zâten akıl-üstü olduğu için mûcizedirler. Modernistler mûcize âyetlerini
akla, mantığa, modern-bilim ve teknoloji ile açıklamaya çalışa-dursunlar, yapılan
yorumlar âciz yorumlar olmaktan kurtulamamaktadır. Zîrâ mûcizeyi açıklamaya
çalışmak kişiyi mecbûren âcizliğe düşürür. Kur’ân’da akıl-üstü olan mûcize
âyetleri şunlardır:
Tâ-Hâ
17- Sağ elindeki nedir ey
Mûsâ?.
18- Dedi ki: O, benim
asamdır; ona dayanmakta, onunla davarlarım için ağaçlardan yaprak
düşürmekteyim, onda benim için daha başka yararlar da var.
19- Dedi ki: Onu at, ey
Mûsâ.
20- Böylece, onu attı; (bir
de ne görsün) o hemen hızla koşan (kocaman) bir yılan (oluvermiş).
21- Dedi ki: Onu al ve
korkma, biz onu ilk durumuna çevireceğiz.
22- Elini koltuğuna sok, bir
hastalık olmadan, başka bir mûcize olarak bembeyaz bir durumda çıksın.
23- Öyle ki, sana büyük mûcizelerimizden
(birini) göstermiş olalım.
Şuârâ
32- Bunun üzerine âsâsını
bırakıverdi, bir de (ne görsünler) o, açıkça bir ejderha oluverdi.
33- Elini de çekip çıkardı,
bir de (ne görsün) o, bakanlar için parlayıp aydınlanıvermiş.
61- İki topluluk birbirini
gördükleri zaman Mûsâ’nın adamları: ‘Gerçekten yakalandık’ dediler.
62- (Mûsâ) ‘Hayır!’ dedi.
Şüphesiz Rabbim benimle berâberdir; bana yol gösterecektir.
63- Bunun üzerine Mûsâ’ya:
‘Âsanla denize vur’ diye vahyettik. (Vurdu ve) deniz hemencecik yarılıverdi de
her parçası kocaman bir dağ gibi oldu.
64- Ötekileri de buraya
yaklaştırdık.
65- Mûsâ’yı ve onunla
birlikte olanların hepsini kurtarmış olduk.
66- Sonra ötekileri suda
boğduk.
Neml
40- Yanında kitaptan ilmi olan biri dedi ki: ‘Ben, (gözünü açıp
kapamadan) onu sana getirebilirim’. Derken (Süleyman) onu (tahtı) kendi yanında
durur vaziyette görünce dedi ki: Bu Rabbimin fazlındandır, O’na şükredecek
miyim, yoksa nankörlük edecek miyim diye beni denemekte olduğu için (bu olağan-üstü
olay gerçekleşti).
Kehf
11- Böylelikle mağarada
yıllar-yılı kulaklarına vurduk (derin bir uyku verdik).
Bakara
72- Hani siz bir kişiyi öldürmüştünüz
ve bu konuda birbirinize düşmüştünüz. Oysa Allah, gizlediklerinizi açığa
çıkaracaktı.
73- Bunun için de: ‘Ona
(cesede, kestiğiniz ineğin) bir parçasıyla vurun’ demiştik. Böylece, Allah
ölüleri diriltir ve size âyetlerini gösterir; ki akıllanasınız.
259- Yada altı üstüne
gelmiş, ıssız duran bir şehre uğrayan gibisini (görmedin mi?). Demişti ki: ‘Allah,
burasını ölümünden sonra nasıl diriltecekmiş?’. Bunun üzerine Allah, onu yüz
yıl ölü bıraktı, sonra onu diriltti. (Ve ona) dedi ki: ‘Ne kadar kaldın?’. O: ‘Bir
gün veyâ bir günden az kaldım’ dedi. (Allah ona:) ‘Hayır, yüz yıl kaldın,
böyleyken yiyeceğine ve içeceğine bak, henüz bozulmamış; eşeğine de bir bak;
(bunu yapmamız) seni insanlara ibret-belgesi kılmamız içindir. Kemiklere de bir
bak nasıl bir-araya getiriyoruz, sonra da onlara et giydiriyoruz?’ dedi. O,
kendisine (bunlar) apaçık belli olduktan sonra dedi ki: (Artık şimdi) biliyorum
ki gerçekten Allah, her-şeye güç yetirendir.
Âl-i İmran
38- Orada Zekeriya Rabbine
duâ etti: ‘Rabbim, bana katından tertemiz bir soy armağan et. Doğrusu Sen,
duâları işitensin’ dedi.
40- Dedi ki: ‘Rabbim, bana
gerçekten ihtiyarlık ulaşmışken ve karım da kısırken nasıl bir oğlum
olabilir?’. ‘(Bu) böyledir’ dedi, Allah dilediğini yapar.
47- Rabbim, bana bir beşer
dokunmamışken, nasıl bir çocuğum olabilir? dedi. ‘(Bu) böyledir’ dedi: Allah
neyi dilerse yaratır. Bir işin olmasına karar verirse, yalnızca ona ‘ol’ der, o
da hemen oluverir.
48- Ona kitabı, hikmeti,
Tevrat’ı ve İncil’i öğretecek.
49- İsrâiloğullarına elçi
kılacak” (O, İsrâiloğullarına şöyle diyecek:) Gerçek şu, ben size Rabbinizden
bir âyetle geldim. Ben size çamurdan kuş biçiminde bir şey oluşturur, içine üfürürüm,
o da hemencecik Allah’ın izniyle kuş oluverir. Ve Allah’ın izniyle doğuştan kör
olanı, alaca hastalığına tutulanı iyileştirir ve ölüyü diriltirim.
Yediklerinizi ve biriktirdiklerinizi size haber veririm. Şüphesiz, eğer
inanmışsanız bunda sizin için kesin bir âyet-mûcize vardır.
59- Şüphesiz, Allah katında
Îsâ’nın durumu, Âdem’in durumu gibidir. Onu topraktan yarattı, sonra ona ‘ol’
demesiyle o da hemen oluverdi.
Mâide
110- Allah şöyle diyecek: Ey
Meryem-oğlu Îsâ!; sana ve annene olan nîmetimi hatırla. Ben seni Rûhû’l-Kudüs
ile destekledim, beşikte iken de, yetişkin iken de insanlarla konuşuyordun.
Sana kitabı, hikmeti, Tevrat’ı ve İncil’i öğrettim. İznimle çamurdan kuş
biçiminde (bir şeyi) oluşturuyordun da (yine) iznimle ona üfürdüğünde bir kuş
oluveriyordu. Doğuştan kör olanı, alacalıyı iznimle iyileştiriyordun, (yine)
benim iznimle ölüleri (hayâta) çıkarıyordun. İsrâiloğullarına apaçık belgelerle
geldiğinde onlardan inkâra sapanlar, ‘şüphesiz bu apaçık bir sihirdir’
demişlerdi (de) İsrâiloğullarını senden geri püskürtmüştüm.
Tahrîm
12- İmran’ın kızı Meryem’i
de (hatırla). Ki o kendi ırzını korumuştu. Böylece Biz ona rûhumuzdan üfledik.
O da Rabbinin kelimelerini ve kitaplarını tasdik etti. O, (Rabbine) gönülden
bağlı olanlardandı.
Gerek kâinâtın gerekse
bitki, hayvan ve insanın yaratılışıyla ilgili âyetler de aklı aşan âyetlerdir. “İlk
yaratılış” hakkındaki tüm âyetler aklı aşana âyetlerdir. Yine şu âyetler de
aklı aşan âyetlerdir:
“Sana rûh’tan sorarlar; de ki: ‘Rûh, Rabbimin
emrindendir, size ilimden yalnızca az bir şey verilmiştir” (İsrâ 85).
“Rahmân (olan Allah) arşa istivâ etmiştir” (Tâ-hâ 5).
Kur’ân’da söylenen emir ve
yasaklar, yapılması emredilen ibâdetler de akıl-üstüdür. Çünkü emredilenlerin
ve yasaklananların ve de yapılması istenen ibâdetlerin bir-çoğu akla ve mantığa
uymaz. Meselâ namaz kılmak için uykunun bölünmesi akla ve mantığa aykırıdır.
Çünkü uykunun bölünmesi normâl değildir. Yine sabahtan akşama kadar aç ve susuz
kalmak hele uzun ve çok sıcak yaz aylarında oruç tutmak akla ve mantığa aykırı
olduğu gibi vücûda bir miktar zarar da verir. Zekat, sadaka ve infâk etmek paranın
ve malın eksilmesi demek olacağı için akla ve mantığa aykırıdır. Büyük miktarda
para ve zaman harcayarak Hacca gitmek de akıl ve mantık-dışıdır. Hele ki
milyonlarca sayıdaki kalabalık arasında bulunmak, üstelik Arabistan sıcağında
bağıra-bağıra saatlerce yol yürümek akla ve mantığa terstir. Milyonlarca
hayvanı bir günde kesmek ve ortalığı et ve kan kokusuna büründürmek de akla
uygun değildir. Büyük risklere girerek toplumda câri olan düzene karşı çıkmak,
bu düzeni eleştirmek, îtirâz ve isyân etmek olacak iş değildir. Malını-mülkünü
mü’min kişilerle paylaşmak, doğduğun-büyüdüğün vatanı terk ederek hicret etmek,
başkasını kendine tercih etmek, büyük devletler varken bir devlet kurmaya
çalışmak, yeterli güce sâhip olunmamasına rağmen savaşa çıkmak, Allah için,
dâvâ için malını ve canını ortaya koymak, savaşta yaralanmak ve ölmek, Allah
için de olsa alışkanlıklardan vazgeçmek, îcâbında ana-babayı, eşi-dostu,
hısım-akrâbayı karşına almak, bedenin zevklerinden vazgeçmek, olmadık devrimci
söylemlerde ve eylemlerde bulunmak, öldükten sonra başka bir âlemde ve mekânda
dirileceğine ve sonsuz cehennem ve cennetin varlığına inanmak akla ve mantığa
aykırıdır. Çünkü bu söylediklerimiz akıl-üstü olan şeylerdir ve bunlar akıl ve
mantık ile değil, ancak îman ile yerine getirilebilir. Allah’ın dîni ve dâvâsı
için malları ve canları ortaya koymak ve her-şeyden vazgeçebilmek aklın
yapabileceği şeyler değildir ve bunlar ancak îmânın gücü ile yapılabilecek
işlerdir. Bunları insana yaptıran şey akıl değil îmandır. Aklın bunları yapmaya-yaptırmaya
gücü de yetmez, çapı da yetmez.
Aklı, mantığı ve zekâsı
üstün olanların değil, îmânı ve takvâsı üstün olanların yapabileceği şeylerdir
bunlar. Bu bahsettiklerim, aklını, zekâsını ve mantığını ilahlaştırmış
olanların zinhar yapamayacağı şeylerdir. Bu nedenle de onlar, kendileriyle
çelişmemek için, bu âyetleri -işkence ederek de olsa- aşırı yoruma boğmak ve
şeytana, nefse, hazza, tâğutlara, akla, mantığa ve mevcuda düşüncelerine,
inanışlarına ve yaşam-şartlarına uydurmak zorundadırlar.
Evet; Allah, âhiret,
melekler, vahiy ve peygamberlik gaybî konulardır. Akıl ve mantık bu konuda çalışmaz
ve işlemez. Burada insana gerekli olan tek şey îmandır. Akıl, akıl-üstü olana
teslim olmak zorundadır. Zâten akıl ancak îmânın yâni akıl-üstü olanın yönlendirmesinde
olunca doğru çalışır ve yararlı işler yapabilir. Aksi-takdirde yakın-uzak
vâdede mutlakâ fitne üretir ve ifsâd eder.
En doğrusunu sâdece Allah
bilir.
Hârûn Görmüş
Eylül 2022
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder